نظریههای علت شناسی اوتیسم
اوتیسم چرا به وجود میآید؟ چرا فرزند من؟ مقصر منم یا همسرم؟ آیا این مشکل به خاطر کوتاهی ما به وجود آمدهاست؟ کدام کوتاهی؟ چرا کسی در این مورد به ما اطلاعی نداده بود؟
اینها سؤالاتی است که ذهن اغلب خانوادهها و مخصوصاً مادران کودکانی را که به تازگی تشخیص اوتیسم گرفتهاند؛ را به خود مشغول میکند؛ اگرچه تمرکز کردن روی این سؤالات در بلند مدت میتواند انرژی و وقت یک خانواده را بگیرد؛ انرژی و وقتی را که باید صرف پیدا کردن بهترین روش برای بهبود یک کودک مبتلا به اوتیسم شود.
اما آگاهی دربارهی چند نظریهی علت شناسی که تا کنون برای اوتیسم مطرح شده است؛ میتواند کمک کند تا شما به عنوان خانوادهی کودکی که اوتیسم دارد؛ خود را در دام سؤالات تکراری و گاهاً بیجواب نیاندازید. و وقت خود را در یک دور باطل هدر ندهید.
بسیاری از تیترهای مهیج که مدعی میشوند توانستهاند علت ابتلا به اوتیسم را پیدا کنند؛ به مرور زمان تبدیل به اخبار قدیمی و کهنه میشوند. شما به عنوان خانوادهی یک کودک مبتلا به اوتیسم بایستی در زمینهی این تیترها بسیار هشیارانه عمل کنید؛ و تا وقتی که از صحت و درستی آن روشها مطمئن نشدید؛ آن روشها را برای کودک خود برنامهریزی نکنید.
بعضی از نظریههای علت شناسی اوتیسم با پیشرفت علم و تکنولوژی کم رنگ و کم رنگ تر شد و به مرور زمان ارزش خود را از دست داد. حتی گاهی برخی از نظریههای علت شناسی اوتیسم مضحک به نظر میرسد؛ مثل نظریهی مادران یخچالی.
برخی از نظریههای علت شناسی اوتیسم؛ امروزه کاملاً رد شدهاست؛ اما برای اینکه بتوانم به صورت کامل نظریههای علت شناسی اوتیسم را مطرح کنم؛ همهی آنها را بیان خواهیم کرد و توضیحاتی دربارهی آنها خواهم داد.
نظریههای علت شناسی اوتیسم عبارتند از:
۱ – واکسنها
در سال ۱۹۹۸ دکتر اندرو ویکفیلد مقالهای را در مجلهی لنست منتشر کرد که در آن مدعی شده بود ارتباطی بین اوتیسم و یکی از واکسنهای دورهی نوزادی وجود دارد.
جالب است بدانید در سال ۲۰۱۰ مجلهی لنست دوباره مطلبی را منتشر کرد و مدعی شد که دکتر ویکفیلد در انجام تحقیقاتش اشتباه کرده است.
در مورد نظریههای علت شناسی اوتیسم هیچ فاکتوری به اندازهی واکسنهای دوران کودکی بحث برانگیز نبوده است. بنابراین ین ورد با دقت بسیار زیادی مورد برسی قرار گرفت و آکادمی بیماریهای کودکان آمریکا؛ مرکز کنترول و پیشگیری بیماری و موسسهی علمی سلامت اعلام کردند که هیچ ارتباطی بین .اکسنها و اوتیسم وجود ندارد.
۲- مادران یخچالی
یکی دیگر از نظریههای علت شناسی اوتیسم که امروزه رد شده است نظریهی مادران یخچالی است. در گذشته گمان میشد رفتار سرد و ارتباط کمرنگ والدین کودکان باعث میشود که آنان رفتارهایی عجیب از خود نشان دهند. اما امروزه ثابت شده است که ارتباطی بین فرزند پروری و اوتیسم وجود ندارد.
۳- آلودگی هوا
در مواردی اوتیسم با آسیبهای اولیهی دروان رشد در ارتباط است. مثلاً مادر در دوران بارداری در معرض هوای آلوده و فلزات سنگین موجود در جو بوده و آن را استشمام کرده است .
۴- ژنتیک
روشن شده که ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به اوتیسم دارد؛ اما هیچ ژن معین منفردی به عنوان علیت ابتلا به اوتیسم شناخته نشده است.
به دلیل پیچیدگی مغز و تعدد و تنوع ژنهایی که مسؤل شکلدهی آن هستند؛ اجتمالاً اوتیسم با چندین ژن در ارتباط است.
ژنهای کنترول گفتار و زبان در مغز و ژنهای تولید سروتونین ( هورمون مرتبط با خلق و رفتار ) ممکن است در افراد طیف اوتیسم متفاوت باشد.
۵- سن پدر و مادر
کرین و همکاران در سال ۲۰۰۷ مدعی شدند که سن پدر و مارد یکی از عوامل افزایش خطر احتمال ابتلا به اوتیسم است.
این پژوهشگران معتقدند هر چه سن پدر و مارد بیشتر باشد این احتمال بیشتر است زیرا با بالا رفتن سن ژنها تعقییر میکنند. برخی از محققان نیز معتقدند که افراد با سن بالاتر سمهای محیطی بیشتری را در بدن خود جمع کردهاند که همین باعث تفاوتهای ژنتیکی میشود.
۶- عوامل پزشکی
برخی از نظریههای علت شناسی اوتیسم معتقدند که ارتباطی بین اوتیسم و بعضی از عوامل پزشکی وجود دارد. به عنوان ثال گفته میشود مشکلات سیستم ایمنی از جمله واکنشهای ایمنی در مغز در گروهی از کودکان؛ با اوتیسم در ارتباط است.
هنوز در مورد اینکه سیستم ایمنی نقشی در پیشرفت اوتیسم دارد یا نه و چگ.نگی این نقش چیزی به اثبات نرسیده است.
یکی دیگر از نظریههای علت شناسی اوتیسم در قسمت عوامل پزشکی؛ مشکلات سیستم احشایی است.
محققان معتقدند که دو مشکل خاص در کودکان طیف اوتیسم بسیار رایج است. یبوست و خوراک ( نحوهی تغذیهی فرد ).
با توجه به اینکه سیستم گوارش و مغز جنبههای مشترک زیستی و عصبی مهمی دارند تحقیقت در این زمینه ادامه دارد؛ اما تا کنون مدرکی دال بر نقش به خصوص سیستم احشایی در اوتیسم وجود ندارد.
۷– استرس مادر در دوران بارداری
روشن است که عوامل استرس زا مثل طلاق؛ بیکاری و مشکلات خانودگی نمیتواند سبب بروز اوتیسم شود؛ اما تأثیرات استرس چطور؟
تحقیقات نشان داده است که در معرض استرس قرار داشتن مادر میتواند احتمال ابتلا به اوتیسم را افزایش دهد.
همچنین استرس میتواند منجر به مشکلات یادگیری و سیستم ایمنی شود؛ که البته این مشکلات در طیف اوتیسم بیشتر دیده میشود.
۸- همنشینی همانندها
در سال ۲۰۰۶ بارون کوهن نظریهای ارائه داد که عنوان میکرد کودکان طیف اوتیسم دو برابر همسالان عادی خود؛ پدرها و پدربزرگهایی دارند که در زمینهی کامپیوتر و مهندسی کار کردهاند. در تحقیق او دانشآموزان رشتههای عل.م تجربی و ریاضی؛ در مقایسه با دانشآموزان علوم انسانی اقوام داری اوتیسم بیشتری داشتند. و کسانی که با ریاضی کار میکردند؛ میزان بالاتری از شرایط طیف اوتیسم ا دارا بودند.
بارون کوهن با نام گذاری حرفههای قاعده دار مطرح کرد که ارتباطی بین اوتیسم و استعداد در ریاضی؛ علوم کامپیوتر و علوم تجربی وجود دارد.
نظریهی علت شناسی اوتیسم با عنوان همنشینی همانندها به این معنی است که فرزندان زن و مرد فعال در رشتههای قاعدهدار دو برابر پدر و مادر خود؛ ژنهایی دارند که باعث مشکلات اجتماعی میشود. این نظریه میتواند نظریهی جالبی باشد اما هنوز شواهد و مستندات کافی برای آن وجود ندارد.
همانطور که مشاهده کردید در این زمینه فقط چند نظریهی علت شناسی برای اوتیسم وجود دارد که قطعیت هیچ کدام هنوز ثابت نشده است. بنا براین اوتیسم علت اوتیسم هنوز ناشناخته اشت؛ پس درمان قطعی هم برای آن وجود ندارد. شما باید توجه به خصوصیات فرزند خود و تفاوتهای او بهترین روش را که مناسب اوست پیدا کنید و در این راه کمکش کنید.
اما در پایان باید بگویم مطلبی وجود دارد که اغلب پژوهشگران و دانشمندان بر روی آن اصرار دارند و آن این است که اوتیسم میتواند از تأثیر متقابل محیط و ژن به وجود بیاید.