مهارت دستشویی رفتن در کودکان دارای اوتیسم
کسب استقلال در مهارت دستشویی رفتن برای کودکان دارای اوتیسم، یک گام بزرگ محسوب میشود.
اهمیت کنترول دفع و مهارت دستشویی رفتن در کودکان اوتیسم
کنترول دفع و مستقل شدن در استفاده از سرویس بهداشتی برای خانوادهها و خود کودک دارای اوتیسم، به دلایل زیر از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است:
۱ – با بزرگ شدن کودک مسائل بهداشتی او وقت زیادی از خانواده و مخصوصاً مادر میگیرد.
۲ – استفاده از پوشک برای کودک مبتلا به اوتیسم هزینه های مازادی را به خانوادهی او تحمیل خواهد کرد.
۳ – تمام اعضای خانواده مخصوصاً مادر کودک مبتلا به اوتیسم به لحاظ روحی و روانی تحت تأثیر این موضوع ( عدم توانایی در مهارت دستشویی رفتن ) قرار میگیرند.
کلمات مشترکی بین خود و کودکتان ایجاد کنید
با کودکان دارای اوتیسم با سادهترین و شفافترین کلمات حرف بزنید و هرگز برای انتقال یک مفهوم از دو واژه استفاده نکنید.
مثلاً برای اینکه از او بخواهید زمان دستشویی رفتنش را به شما اعلام کند از چند کلمه مثل: جیش کردن، دستشویی رفتن و … استفاده نکنید.
کودک را با کلمات مختلف گیج نکنید و اگر به عنوان مثال از او میپرسید، میخواهی به دستشویی برویم؟ همیشه این مفهوم را با عنوان دستشویی بیان کنید و این موضوع را به هر کس دیگری که ممکن است با کودک در ارتباط باشد نیز گوشزد کنید.
موانع را بشناسید
برای اینکه کودک مهارت دستشویی رفتن را کسب کند و در آن مستقل شود موانع زیادی ممکن است سر راهش سبز شود، که البته این موانع برای همهی کودکان یکسان نیست، بعضی ممکن است تعداد زیادی از این موانع را داشته باشند و بعضی ممکن است تعداد کمی از آنها را.
اما من در اینجا آن دسته از موانعی را که در میان کودکان دارای اوتیسم، برای کسب مهارت دستشویی رفتن، بیشتر از بقیه رایج هستند را عنوان میکنم.
-
عدم وجود تقلید در کودکان دارای اوتیسم
همانطور که میدانید، تقلید در کودکان دارای اوتیسم آسیب دیده است، پس ما نمیتوانیم از کودک بخواهیم که مانند بقیهی همسالان خود ببیند و تقلید کند، یادگیری در کودکان دارای اوتیسم مستلزم رعایت اصولی است که ما باید آنها را رعایت کنیم.
-
وجود مشکلات حسی در کودکان دارای اوتیسم
وجود مشکلات حسی در بین کودکان و بزرگسالان دارای اوتیسم بسیار شایع است. و این مشکلات میتواند مانعی برای رفتن تنها رفتن کو.دکان دارای اوتیسم به دستشویی باشد. به عنوان مثال بو، نور، و صدای تهویه ممکن است کودک را بترساند یا او را بیازارد.
-
الگوهای نادرست تغذیهای
الگوهای نادرست تغذیهای یکی دیگر از موانعی است که بر سر راه مستقل شدن در مهارت دستشویی رفتن قرار دارد.
بعضاً مشکلات گوارشی هم در کودکان و بزرگسالان دارای اوتیسم دیده میشود که این موضوع اهمیت تصحیح الگوهای تغذیهای را میرساند.
برای اینکه بیشتر دربارهی تغذیه در کودکان دارای اوتیسم بدانید این مطلب را بخوانید.
چه زمانی باید اقدام به آموزش مهارت دستشویی رفتن به کودک کرد؟
هرچه زمان آموزش کنترول دفع و ادرار را به تعویق بیندازید، کار را برای خودتان سختتر کردهاید.
اگر پاسخ شما به هر کدام از سه سؤال زیر مثبت بود باید آموزش مهارت دستشویی رفتن را برای کودک خود آغاز کنید.
وقتی که کودک دربارهی کنترول دفع به شناخت و آگاهی برسد با سه علامت آن را نشان میدهد.
*آیا وقتی که کودک در حال دفع است، تغییری در رفتارش دیده میشود؟ ( حالتهای بدنی، چهره، رفتن به یک گوشهی اتاق و … )
*آیا کودک در مورد فضای دستشویی ( سیفون، شیر آب و …. ) شناخت و آگاهی دارد؟
*وقتی که بقیهی اعضای خانواده رفتارهای مربوط به دفع را انجام میدهد کودک متوجه میشود؟
اگر پاسخ شما به هر کدام از این سه سؤال مثبت بود، شما باید آموزش را شروع کنید، منتظر نباشید و دنبال دلایل دیگر نباشید، به عنوان مثال نیازی نیست که کودک حتماً گفتارش رشد کرده باشد تا بتوانید آموزش مهارت دستشویی رفتن را برای او شروع کنید.
اگر پاسخ به هر سه سؤال بالا منفی بود چی؟
حتماً میپرسید خب اگر پاسخ ما به هیچ کدام از سؤالهای بالا مثبت نبود باید چه کار کنیم؟
در این صورت باید یک نظم درست و دقیق را برای کنترول مدفوع و ادرار به او آموزش بدهیم.
باید خوردن و نوشیدن را در کودک کنترول کینم، ورودی و خروجی مواد غذایی و نوشیدنیها را به بدن کودک چک کنیم.
باید سعی کنیم روزی ۸ الی ۹ لیوان آب یا مایعات دیگر که میتواند شامل آبمیوه، چایی و … باشد را به مصرف کودک برسانیم و در بازههای ۱۰ الی ۱۵ دقیقهای با همان جملهای که در تمام مواقع به صورت یکسان استفاده میکنید به کودک بگویید که باید به دستشویی برود.
کودک دارای اوتیسم دوست دارد اتفاقهایی که برایش میافتد، قابل پیشبینی باشد، و در غیر این صورت او دچار تشویش و اضطراب میشود، بنا براین باید برای او یک سری روتینها تعیین کنید.
کنترول دفع و ادرار و کسب استقلال در مهارت دستشویی رفتن، مجموعهای از رفتارهاست که باید با یک توالی درست انجام شود.
چه زمانی برای شروع آموزش کنترول دفع مناسب است؟
ما تا پایان عمر به یادگیری ادامه میدهیم و هیچ وقت برای شروع آموزش دیر نیست.
اما کنترول دفع و ادرار موضوعی است که هر چه زودتر شروع شود برای کودک و مادر یا مراقب او راحتتر خواهد بود.
بهترین زمان برای شروع آموزش کنترول دفع و ادرار در کودکان دارای اوتیسم د یا سه سالگی است.
البته این موضوع میتواند با توجه به شرایط خانواده متغییر باشد.
کسی که میخواهد آموزش کنترول دفع را شروع کند، باید به لحاظ روانی خودش این آمادگی را داشته باشد و در بین راه طوری خسته نشود که موضوع را رها کند و به روال قبلی برگردد.
توصیه میکنم مادرانی که میخواهند آموزش کنترول دفع را شروع کنند حتما بایک مشاور یا درمانگر که در زمینهی کودکان خاص تخصص دارد مشورت کنند.
اگر کودکی به شناخت و درک درستی از فضای دستشویی و عمل دفع نرسیده باید چطور او را آموزش داد؟
قبل تر سه سؤال را مطرح کردم و گفتم که اگر پاسخ شما به هر کدام از آن سه سؤال مثبت بود، به این معنی است که کودک آمادگی لازم را برای آموزش کنترول دفع و ادرار ارد و میتوانید آموزش را شروع کنید.
حالا میخواهم بگویم اگر پاسخ شما به هر سه سؤال منفی بود و کودک آمادگی لازم را برای آموزش نداشت باید چه کار کنید.
آیا در این صورت باید آموزش را رها کرده و منتظر شوید که کودک به این سطح برسد که نسبت به کنترول دفع و ادارا شناخت پیدا کند؟
خیر
در این صورت هم شما باید آموزش را شروع کنید، فقط از یک مرحله قبلتر شروع میکنید.
کسی که میخواهد آموزش کنترول دفع و ادرار را شروع کند، خودش باید به لحاظ روانی آمادگی شروع چنین کاری را داشته باشد و در بین راه خسته نشود و کار رها کند چون این ار به ضرر خودش و کودک دارای اوتیسم خواهد بود.
برنامهی آموزش کنترول دفع و ادرار باید چگونه باشد؟
یکی از مهمترین مواردی که معمولاً توسط بسیاری از والدین و همکاران ما مورد عفلت قرار میگیرد، این است که به حافظهی خودشان زیادی اعتماد میکنند، و برنامه را روی کاغذ نمیآورند، در صورتی که برنامه حتماً باید نوشته شود، برنامهاس که مکتوب نباشد محکوم به شکست است.
نکتههای مهم برای شروع آموزش کنترول دفع و ادرار
۱ – کودک باید بتواند حداقل دو ساعت پوشش را خشک نگه دارد
۲ – توانایی فیزیکی کودک مهم است
۳ – کودک باید تا دی همکاری و مشارکت داشته باشد
۴ – مشکلات پزشکی باید بررسی شود
تنظیم خوردن و نوشیدن
برای اینکه بتوانید کنترول دقع و ادرار را همانطور که قبلاً گفتم از یک مرحله قبلتر شروع کنید، آماده شوید تا کارهای زیر را انجام دهید؛
یک خودکار و دفترچه بردارید، به مدت دو هفته ورودی و خروجی مواد غذایی به بدن کودک را چک کنید و در دفترچهتان بنویسید، توجه داشته باشید که در این مرحله نیازی نیست که پوشک را از کودک جدا کنید، شما فقط در بازههای نیم ساعته مقادیری آب و فیبر وارد بدن بدن کودک میکنید و زمان خروج این مواد از بدن کودک را به صورت دقیق یادداشت میکنید.
نکتهی مهم این است که همهی این زمانها باید به صورت مکتوب باشد، به حافظهی خودتان زیاد اعتماد نکنید و حتماً زمانها را برای خودتان در دفترچهتان یادداشت کنید.
ورودی فیبر به بدن کودک بر اساس وزنش تعیین میشود، مثلاً اگر فرزند شما ۲۰ کیلوگرم است، عدد ۵ را به آن اضافه میکنیم و نتیجه میگیریم که ۲۵ گرم فیبر باید در طول روز وارد بدن کودک شما شود.
دقت داشته باشید که در زمان شروع آموزش کنترول دفع و ادرار یا همان کسب توانایی مهارت دستشویی رفتن باید مصرف لبنیات را در کودک خود به حداقل برسانید.
برای کودک یک روتین ایجاد کنید
با ایجاد یک روتین برای کودکانی که روی طیف شدیدتر اوتیسم هستند، کنترول دفع و ادرار را برای او راحتتر میکنید.
تعیین روتینها
یکی از تمایلات زیاد کودکان دارای اوتیسم این است که اتفاقات باید برای آنها قابل پیشبینی باشد در غیر این صورت دچار اضطراب و تشویش میشوند.
و در این زمینه پیشبینی پذیر بودن کنترول دفع و ادرار سطح اضطراب کودک را کم میکند.
کنترول دفع ادرار مجموعهای از رفتارهاست و قرار است در مراحل خاصی انجام شود.
به عنوان مثال وقتی قرار است کودک هم مثل بقیه در داخل دستشویی کارش را انجام دهد، حتماً باید از روز اول او را به داخل دستشویی ببرید و نه حمام.
بعضی از والدین گمان میکنند که برای شروع میتوانند آموزشها را طوری در نظر بگیرند که برای کودک زیاد سختگیرانه به نظر نرسد، شاید این موضوع برای کودکانی با رشد عادی صدق کند، اما برای کودکان دارای اوتیسم چنین نیست، برای کودک دارای اوتیسم باید چهارچوب و روتین ساخت.
اگر بخواهیم فعلاً برنامهای را با او پیش ببریم و بعداً آن برنامه را اصلاح کنیم کار بسیار سخت خواهد شد و گاهی مدتهای زیادی طول میکشد تا بتوانیم روتینی را که برای او ایجاد شده بشکنیم و موارد درست را به او آموزش بدهیم.
نکات مهمی دربارهی آموزش کنترول دفع
*مراقب باشید که روتینها حتی به قدر ذرهای برای کودک بهم نخورد، نوشتن و یادداشتبرداری در این مورد هم میتواند به شما کمک کند.
*نباید در مورد کنترول دفع خاطرهی بدی برای کودک یا مادر ایجاد شود و یا برای کودک حکم تنبیه داشته باشد.
*برای اینکه بتوانیم به کودکان دارای اوتیسم آموزش بدهیم باید سبک یادگیری او را بشناسیم، زیرا انسان از طریق حواس خود دنیای پیرامون را درک میکند اما غالباً از یکی از این کانالها بیشتر برای پردازش اطلاعات استفاده میکند، این موضوع دربارهی کودکان دارای اوتیسم قدری پیچیده تر هم میشود زیرا آنها در یک زمان فقط میتوانند از ک کانال برای دریافت و پردازش اطلاعات استفاده کنند، آن کانال را بشناسید و از همان طریق به او آموزش دهید.