چگونه به اوتیسم در ردک زمان کمک کنیم؟

درک مفهوم زمان

شما می توانید با روش های مختلف به فرزند خود کمک کنید که زمان را درک کند و فعالیت های مربوط به هر مقطع از روز را به درستی انجام دهد.

یکی از روش های کمک به کودکان دارای اوتیسم برای درک زمان این است که به آن ها کمک کنید تا مقاطع و زمان های موجود در یک روز را درک کند. این کار را می توان با استفاده از تصاویر مقاطع مختلف روز مثل صبح؛ ظهر و غروب نشان داد.

می توان فرد را در حال انجام کارهایی که فقط در صبح؛ ظهر و یا عصر انجام می شوند با استفاده از عکس نشان داد تا به وی در درک مقطع زمان کمک کرد. مثلاً برای نشان دادن صبح می توان فرد را در حال خوردن صبحانه نشان داد با خوراکی هایی که معمولاً صبح هنگام صرف می شود. برای نشان دادن ظهر می توان فرد را در حال خوردن نهار نشان داد و برای عصر تصویری که فردی در حال انجام تکالیف یا بازی است را به وی نشان داد.

بهتر است در زمانی که فرد در حال انجام این فعالیت هاست؛ از او عکس گرفت و در طی روز همان عکس ها را به او نشان داد. به عنوان مثال صبح تصویر مربوط به صبحانه خوردن را به کودک نشان داد و به او گفت: صبح ها ما صبحانه می خوریم. و برای مقاطع دیگر نیز می توان از این مثال استفاده کرد.

در مورد کودکانی که مفهوم عدد را درک کرده اند؛ می توان این تصاویر را همراه با ساعتی که این فعالیت در آن انجام می شود به فرد ارائه کرد. بهتر است تصاویر از یک توالی پیروی کنند؛ یعنی از صبح به ظهر و عصر مرتب شوند.

یکی از عواملی که باید در نظر گزفت استفاده از خود فرد در تصاویر است. با استفاده از دوربین های دیجیتال می توان عکس ها را به روز کرد و تعقییر داد و آن ها را با توجه به موقییت فرد مناسب سازی کرد.

بیان زمان

بیان ساعت و زمان یکی از مفاهیم دشواری است که برای کودکان دارای رشد عادی نیز امری دشوار و چالش برانگیز است. برای اینکه فرد بتواند ساعت را به درستی بیان کند؛ باید درک درستی از مفهوم گذشت زمان داشته باشد.

با توجه به این که کودکان دارای اوتیسم با استفاده از مفاهیم عینی قادر هستند که موضوعات مختلف را یاد بگیرند باید از یک ساعت استفاده کرد و تصویر فعالیت هایی که فرد در طی روز انجام می دهد را تهیه کرد و در کنار ساعت های انجام آن چسباند. این برنامه می تواند با استفاده از یک جدول که ساعت های مختلف در خانه های آن نوشته شده است و یا تصویر ساعت های مختلف در گوشه ی آن گذاشته شده است؛ و فرد را در حال انجام یک کار مناسب با آن ساعت نشان می دهد؛ شروع کرد. و بعد با اشاره به تصویر قرد در آن ساعت؛ به او بگویید: ساعت یک است و تو در ساعت یک نهار می خوری.

به یاد داشته باشید که برای استفاده از این روش باید به عقربه های ساعت اشاره کنید و بعد زمان را تکرار کنید. همچنین شما باید بین تکرار های خود حداقل ده ثانیه مکث کنید تا فرد بتواند گفته ی قبلی شما را پردازش کند.

باید برنامه را از ساعت های مشخص شروع کنید؛ (مثلاً ساعت ۱؛۲ ویا ۳) و پس از آن؛ ساعت همراه با بخش مشخص دیگری بیان شود؛ ( مثلاً ۱و نیم؛ ۲ ونیم و…) و بعد زمان های دیگری مانند ربع و مفاهیمی مانند مانده و گذشته بیان شود.

برای کمک به تسهیل یادگیری این مفاهیم می توان از رنگ ها؛ پیکان هایی در دو جهت و موارد دیگر استفاده کرد.

بهتر است برنامه ی آموزش خواندن ساعت ابتدا با استفاده از ساعت های غیر واقعی شروع شود و پس از آن به ساعت های واقعی برسد. با توجه به وجود ساعت های دیجیتال و عقربه ایی؛ بهتر است که برنامه تنها با استفاده از یک نوع از این ساعت ها آغاز شود؛ که البته برای استفاده از این روش ساعت های عقربه ایی مناسب تر هستند.

به هر حال باید به یاد داشت که در تمام برنامه های خواندن ساعت؛ فدر باید مهارت های لازم برای شناسایی اعداد را به دست آورده باشد.

سازمان دهی و برنامه ریزی

تعداد بسیار ززیادی از افراد مبتلا به اوتیسم ادراک درستی از ساختار و برنامه های موجود در یک روز ندارند. تعقییر در تکالیف و برنامه های درسی؛ تعقییر در فضا و گذر از یک کلاس به کارگاه و یا کلاس دیگر؛ عوض شدن یک فرد شناخته شده مثل معلم کلاس؛ برای این افراد به راحتی قابل پذیرش و سازگاری نیست و نیازمند آمادگی قبلی است.

برنامه ریزی و سازماندهی از جمله روش هایی هستند که در خدمت این آماده سازی و اطلاع رسانی قرار می گیرند. با استفاده از آن ها می توان برنامه ریزی کرد و توالی برنامه ها را نشان داد. این کار را می توانید با استفاده از کلمات؛ تصاویر و یا ترکیبی از هردو ایجاد کرد.

….

برگرفته از کتاب کودکان دارای اوتیسم؛ نوشته ی دکتر سید علی صمدی