قوانین کار با اوتیسم
شاید شما هم با کوکان اوتیسم سروکار داشته باشید یا در اطرافتان کوکانی با اختلال اوتیسم یا اختلال‌های دیگر وجود داشته باشند؛ حتی اگر تا به حال با پدیده‌ی اوتیسم و موارد مشابه آن مواجه نشدید؛ باز هم آشنایی با قوانین کار با اوتیسم و دیگر اختلال‌ها می‌تواند برای شما کمک کننده باشد زیرا علی‌رغم تلاش‌های متخصصان برای شناخت زودهنگام و پیشگیری از برخی اختلال‌ها؛ اما هنوز هم این اختلالات به سرعت در حال رشد هستند.
بنابراین سعی می‌کنیم در این مقاله قوانین کار با افراد مبتلا به اوتیسم و راهکارهایی برای کار کردن با آن‌ها در محیط‌های آموزشی و همچنین در منازل؛ برای شما ارائه شود تا با استفاده از آن‌ها بتوانید ارتباط بهتری با کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم داشته باشید و بتوانید به آن‌ها بهتر کمک کنید.
اگر شما متقاضی کار کردن در مراکز آموزشی و توانبخشی و مدارس اوتیسم هستید؛ در اینجا می‌توانید با قوانین سازمانی کار با افراد اوتیسم آشنا شوید.
تحصیلات
کسانی که علاقه‌مند به کودکان و نوجوانان اوتیسم هستند؛ برای کار کردن در مراکز و مدارس ویژه‌ی اوتیسم؛ حداقل میزان تحصیلاتشان باید کارشناسی باشد.
کارشناسان و کارشناسان ارشد رشته‌های روانشناسی و علوم تربیتی و فارق‌التحصیلان رشته‌های علوم بهزیستی می‌توانند با عنوان مربی آموزشی و درمانگر کار خود را در مراکز و مدارس ویژه‌ی اوتیسم شروع کنند.
این میزان تحصیلات یکی از قوانین کار با اوتیسم است که همه‌ی مسؤلان مربوطه باید در مورد کارمندانشان این قانون را رعایت کنند و مدارک تحصیلی و همچنین مدارک کامل شناسایی کارمندان را به سازمان بهزیستی ارائه دهند.
مدرک تحصیلی مسؤل فنی مراکز باید کارشناسی ارشد یکی از رشته‌های گروه روانشناسی باشد. تا در موارد لوزوم بتواند همکاران را در مسائل و مشکلات احتمالی که وجود دارد راهنمایی کند و در صورت لزوم برای همکاران کلاس برگزار کند و برخی موارد مهم را به آن‌ها مخصوصاً همکاران تازه‌کار گوشزد کند.
هر مسؤل فنی به خوبی می‌داند که حضورش در مرکز الزامی است و این یکی از قوانین کار با اوتیسم است.
مدارک
برای پذیرفته شدن در یک مرکز آموزشی یا مدرسه‌ی ویژه‌ی اوتیسم لازم است مدارکی به به مسؤلین مرکز یا مدرسه ارائه دهید؛ این مدارک شامل کپی از مدارک شناسایی و مدرک تحصیلی است.
این مدارک توسط مدیر شما به بهزیستی؛ آموزش و پرورش یا آموزش و پرورش استثنایی استان شما ارائه میشود تا کار شما رسمیت پیدا کند.
چیزی که به شدت برای مراکز؛ سازمان بهزیستی و سازمان بهداشت اهمیت دارد این است که مطمئن شوند که حتماً همه‌ی پرسنل کارت بهداشت خود را دریافت کرده باشند.
اگر برای اولین بار است که می‌خواهید همکاری با مراکز ویژه‌ی اوتیسم را شروع کنید؛ نگران نباشید بعد از ارائه‌ی مدارکتان به مرکز و قطعی شدن همکاری شما با مرکز اقدامات لازم برای دریافت کارت بهداشت برای شما توضیح داده خواهد شد.
آموزش‌ها و دوره‌ها
خیلی بهتر است که متقاضیان کار با افراد مبتلا به اوتیسم قبل از شروع کار به صورت مستقیم آموزش‌ها و دوره‌هایی را بگذرانند که وتحت نظر یک فرد باتجربه مدتی را به صورت آموزشی خدمت کنند تا به یک شناخت نسبی از اوتیسم دست پیدا کنند.
فرد باتجربه‌ای که افراد تازه‌کار باید تحت نظرش مدتی را آموزش ببینند؛ می‌توانند یکی از همکارنشان باشد که چند سالی را با کودکان و نوجوانان و بزرگسالان اوتیسم کار کرده‌است و اصطلاحاً چند پیراهن بیشتر از دیگران پاره کرده‌است.
همکاران حوزه‌ی اوتیسم در حین خدمت به کودکان ؛ نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم در مراکز؛ می‌توانند در دوره‌های آموزشی که به منظور بهبود و به روز رسانی هرچه بیشتر روش‌های درمانی و آموزشی برگزار میشود شرکت کنند و اطلاعات خود را تکمیل کنند.
از آن‌جا که دوره‌های مثل بازی درمانی؛ آموزش aba ؛ آموزش پکس؛ موسیقی درمانی و …. در حال حاضر در دانشگاه‌های کشور آموزش داده نمی‌شود؛ شرکت در این دوره‌ها می‌تواند برای متولیان امر آموزش بسیار مهم و کاربردی باشد.
در برخی از این دوره‌ها مدارک معتبر به شرکت کنندگان اعطا میشود که این مدارک برای فرد و مرکز می‌تواند بسیار مهم باشد و امتیازاتی را برای مرکز به ارمغان بیاورد؛ بهزیستی هر استان به افرادی با چنین مدارکی امتیازاتی را اختصاص می‌دهد؛ این یکی از قوانین کار با اوتیسم است.
اخلاقیات
در همه‌ی محیط‌های کاری اخلاق حرفه‌ای از اهمیت بسزایی برخوردار است. اخلاق حرفه‌ای می‌تواند شامل امانت‌داری؛ حفظ حریم دیگران؛ کمک به همکاران در حد توان؛ قابل اعتماد بودن؛ شفاف و صریح بودن میشود.
همکاری؛ تعهد و مسؤلیت پذیری هر کدام از اصول اخلاقی و اولیه‌ای است که در هر محیط کاری لازم است افراد آن‌ها در دستور کار خود قرار دهند و ار آن‌ها پیروی کنند تا بتوانند همه در کنار هم در محیطی سالم و به دور از تنش و استرس؛ با هم همکاری کنند. و در چنین شرایطی است که می‌توانند رضایت خاطر خود؛ تیم همکاران و کارفرمایان فراهم میشود.
اما یکی از قوانین کار با اوتیسم برای مربیان و درمانگران که اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد؛ صبور بودن به معنای واقعی کلمه است.
برای کار کردن با کودکان و بزرگسالانی که روی اختلالات طیف اوتیسم قرار دارند؛ گاهی لازم است یک مطلب بارها و بارها تکرار شود وحتی ممکن است بعد از آن هم شما بازخورد خوبی از فرد دریافت نکنید؛ صبور باشید و ادامه بدهید.
گاهی بعد از آموزش یک موضوع به فرد مبتلا به اوتیسم شما مطمئن می‌شوید که او مطلب را به خوبی فرا گرفته و دست از آموزش آن موضوع بر‌می‌دارید؛ روز دیگر می‌بینید دوباره در همان موضوع دچار اشکال شده یا حداقل این‌طور وانمود می‌کند؛ عصبانی نشوید؛ صبور باشید و دوباره ادامه دهید.
البته ناگفته نماند که افراد مبتلا به اوتیسم گاهی نیاز پیدا میکنند که بعد از یک دوره آموزش دوباره به مطالب قبلی برگردید و آموزش‌های قبلی را مرور کنید.
صبور باشید؛ و صبوری را به دیگر همکاران و حتی خانواده‌های بچه‌ها توصیه کنید. زیرا که صبر و مداومت گاهی تنها راه ورود به دنیای کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم است.
من در طول سال‌هایی که با افراد مبتلا به اوتیسم همراه و هم‌قدم شده‌ام؛ همیشه تصورم این بوده که در ابتدا کودک یا برزگسال مبتلا به اوتیسم می‌خواهد آستانه‌ی صبر مرا بسنجد و چنانچه مرا صبور و قابل اعتماد بیابد راه را برایم باز کند؛ با من ارتباط برقرار کند و اجازه بدهد با او تعامل داشته باشم. این‌ها فقط تصور نیست بلکه به واقع هم چنین بوده‌است.
صبر نیز یکی از مهمترین قوانین کار با اوتیسم است.
شروع کار
عنوان مثال یک مربی یا درمانگر تازه‌کار باید برای مدتی باید به عنوان کمک مربی در کلاس حضور داشته باشد تا بچه‌ها کم‌کم به حضور او در کلاس عادت کنند و او را به عنوان یک فرد همراه بپذیرند.
این دوره بین دو هفته تا یک ماه است. اما توجه داشته باشید که فردی که به تازگی وارد عرصه‌ی آموزش و درمانگری شده‌است باید بسیار محتاط باشد و حتماً از تجربیات و راهنمایی های همکاران استفاده کند.
در ابتدا لازم است شما ارتباط‌گیری مؤثر خود با توانخواه یا دانش‌‌آموز کار کنید؛ علائق و موارد تنفرش را بشناسید و کاری کنید که او شما را به عنوان یک فرد هدایت‌گر بشناسد و از شما پیروی کند.
راهکارهای آموزشی
برای آموزش و کار کردن با کودکان اوتیسم؛ پیروی از چند قانون بسیار لازم و ضروری است که در اینجا به این قوانین اشاره میشود.
قوانین کار با اوتیسم هیچ چیز پیچیده‌ای نیست؛ فقط باید بدانید که از هر قانون در چه جایی باید استفاده کنید.
به طور معمول وقتی دوره‌ی کمک مربی‌گری را با موفقیت به اتمام رساندید و برای اولین بار به عنوان مربی با کودک؛ نوجوان یا بزرگسال مبتلا به اوتیسم مواجه شدید؛ بهتر است برای شناخت هر کودک از خودش بیاموزید.
ببینید که کودک در چه جایی از کلاس احساس راحتی بیشتری می‌کند و صندلی او را در همان جایی که دوست دارد قرار دهید.
از آن‌جا که به طور معمول ۳ یا ۴ نفر در یک کلاس قرار دارند؛ برای این‌که هر کسی صندلی خودش را بشناسد می‌توانید صندلی‌هایی با رنگ‌های مختلف انتخاب کنید؛ یا اگر کودکی در کلاس شما هست که حس خوبی نسبت به عکس خودش دارد می‌توانید عکسش را روی پشتی صندلی‌اش بچسبانید.
علائق کودک را بشناسید و با استفاده از آن‌ها کودک را مجذوب خود کنید؛ کاری کنید که او به شما توجه کند.
برای جلب توجه کودک یا بزرگسال اوتیسم شما نمی‌توانید از روش‌های معمول استفاده کنید. هر کودک برای نشان دادن توجه روشی منحصر به فرد دارد؛ آن روش را پیدا کنید؛ این را میشود به راحتی از خود کودک آموخت.
در ابتدا برا ی برقراری ارتباط با کودک باید در مسیر نگاهش قرار بگیرید و خیلی آرام و شمرده شمرده با او صحبت کنید؛ گاهی ممکن است کودک رفتارهای غیر کلامی را بیشتر بپسندد؛ اگر چنین بود سعی کنید با اشارات و حرکات غیر کلامی با او ارتباط برقرار کنید و کم‌کم ارتباط را به سمت آواها؛ صداها و کلمات گسترش دهید.
گاهی سعی کنید برای کودکان آوازهای آرام و کوکانه بخوانید و دقت کنید که هر کدام چگونه به شما توجه میکنند؛ با نگاه کردن؛ ضربه زدن و ریتم گرفتن روی میز؛ لبخند زدن یا هر چیز دیگری؛ این موارد را به خاطر بسپارید و در آموزش خود از آن استفاده کنید.
به کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسمی که تحت آموزش شما هستند زمان استراحت در نظر بگیرید؛ دادن زمان‌های استراحت کوتاه‌مدت و به دفعات زیاد؛ از قوانین کار با اوتیسم است.
گاهی افراد مبتلا احساسات دیگران یا حتی احساس خودشان را نسبت به موضوعی درک نمی‌کنند؛ به آن‌ها برای درک احساسشان کمک کنید؛ به عنوان مثال برای شناخت و درک حالات چهره مثل ترس؛ خشم؛ شادی و …. می‌توانید این تمرینات را در مقابل آئینه انجام دهید و از این راه آموزش را برای کودک آسان‌ترکنید.
برای افراد مبتلا به اوتیسم و اختلال‌های ارتباطی؛ کسب مهارت‌های اجتماعی بسیار مهم است و معمولاً نسبت به بقیه‌ی موضوعات آموزشی ارجحیت و اولویت دارد.
راه‌های مختلف و متنوعی برای آموزش مهارت‌های اجتماعی وجود دارد که شما می‌توانید روش مناسب خود و شاگردتان را از میان آن‌ها پیدا کنید.
داستان‌های اجتماعی یکی از پرکاربردترین روش‌ها برای آموزش مهارت‌های اجتماعی است که افراد با استفاده از آن‌ها می‌توانند مسائل روزانه‌ی مربوط به خود را پیش‌بینی کند و عکس‌العمل مناسب را در موقعیت‌های مختلف اجتماعی نشان دهد.
گاهی میشود برای آرام کردن بچه‌ها در داخل کلاس از تحریکات حسی مثل ماساژ دادن یا گذاشتن آهنگ‌های آرام و کودکانه استفاده کرد.
یکی دیگر از قوانین کار با اوتیسم و راهکارهای آموزشی برای افراد مبتلا این است که در ابتدای آموزش یک موضوع جدید فرد به شدت نیازمند حمایت مربی و درمانگر است؛ حتی گاهی لازم است حمایت‌ها به صورت فیزیکی انجام شود به عنوان مثال شما به عنوان مربی باید دست کودک یا بزرگسال اوتیسم را گرفته و باهم کار را انجام دهید.
همانطور که قبلاً هم توضیح داده شد قوانین کار با اوتیسم هیچ چیز پیچیده‌ای نیست.
اگر فرد مبتلا را دریابید و نیازهایش را درک کنید؛ فرقی نمی‌کند فرد در چه سنی باشد؛ شما گاهی کودکی با طراوت و با نشاط را می‌بینید که از پشت نقاب اوتیسم به شما لبخند می‌‌زند؛ کودکی که چشمانش روشنی می‌بخشد و نگاهش یاری می‌طلبد. گاهی این کودک یک کودک بیست ساله است؛ اشتباه نمی‌کنید درست است یک کودک بیست ساله که به شدت نیازمند حمایت‌ها و هدایت‌گری‌های شماست.
ارتباط با همکاران
فضای آموزش برای اوتیسم به هیچ وجه نباید یک فضای بسته و خشک باشد که در آن هر کسی سرش به کار خودش است؛ بلکه همه‌ی همکاران از مدیر و مسؤل فنی گرفته تا مربیان و درمانگران و پرستاران همه باید با هدف کمک به کودک با هم در تعامل باشند و از تجربیات یکدیگر استفاده کنند.
تمام همکاران باید خود را ملزم کنند که حتماً در جلسات شرکت کنند؛ و اگر همکار تازه‌واردی دارند بدون هیچ مشکلی از او حمایت کنند تا او هم بتواند در زمینه‌ی آموزش و درمان اوتیسم یک فرد مؤثر و کمک کننده باشد.
ارتباط با والدین کودکان
یکی از ابتدایی‌ترین قوانین کار با اوتیسم و البته شاید مهمترین قانون کار با افراد اوتیسم تعامل و ارتباط سازنده با خانواده‌های آنان است. زیرا در تعامل با خانواده است که شما اولویت‌های آنان را تشخیص می‌دهید و می‌توانید در جهت رفع نیازهای فرزندانشان به آن‌ها کمک کنید.
گاهی خانواده‌ها مخصوصاً مادران نیاز به مشاوره دارند؛ سعی کنید آرامش را به آن‌ها برگردانید؛ اگر فکر می‌کنید خودتان نمی‌توانید به او کمک کنید یک مشاور حرفه‌ای و حاذق به او معرفی کنید.
در زمینه‌ی مشاوره می‌توانید از اینجا اطلاعات مفیدی به دست بیاورید.
