تنبیه

تنبیه یکی از روش‌های اصلاح رفتار است.

کودکانی با مشکلاتی مثل پرخاشگری، نقص توجه و اوتیسم بیشتر در معرض تنبیه قرار دارند.

منظور از تنبیه صرفاً تنبیه‌بدنی نیست بلکه تنبیه به معنی حذف محرک مثبتی از موقعیت و یا اضافه کردن محرک منفی به محیط است.

به عبارت دیگر می‌تواتن گفت تنبیه به معنی دور کردن محرکی خوشایند از فرد است، محرکی که فرد خواستار آن است، یا ارائه‌ی محرکی که خواهان آن نیست.

تنبیه از نظر اسکینر

اسکینر یکی از بزرگترین متخصصان رفتار است، نظر او را درباره‌ی تنبیه می‌خوانیم.

تنبیه‌شدن برای حذف رفتار نادرست، خطرناک یا نامطلوب از خزانه‌ی رفتار فرد طرح‌ریزی می‌شود.

فرض بر این است که کسی به خاطر انجام رفتاری تنبیه‌می‌شود با احتمال کمتری آن رفتار را انجام خواهد داد.

متأسفانه این موضوع به این سادگی نیست. پاداش و تنبیه‌از لحاظ تغییری که در رفتار ایجاد می‌کنند، فقط در جهت ایجاد تغییر با هم متفاوت نیستند.

کودکی که به سبب بازداری جنسی به شدت تنبیه می‌شود، الزاماً تمایل کمتری نسبت به این کار از خود نشان نخواهد داد، و شخصی که به علت حمله به دیگران زندانی می‌شود الزاماً نسبت به حمله به دیگران تمایل کمتری نخواهد داشت.

بنابراین بعد از آن که وابستگی‌هی تنبیهی از بین رفتند، رفتار تنبیه شده دوباره ظاهر می‌شود.

به نظر اسکینر تنبیه‌در دراز مدت بی‌اثر خواهد بود. زیرا به نظر می‌رسد که تنبیه فقط رفتار را واپس می‌زند وز مانی که دیگر تنبیه وجود ندارد، نرخ پاسخ‌دهی به میزان اول باز می‌گردد.

دلایل اسکینر بر علیه تنبیه

• تنبیه آثار جانبی و هیجانی نامطلوبی به بار می‌آورد.
• به فرد نشان می‌دهد که چه‌کار نکند نه این‌که چه کار بکند.
• صدمه زدن به دیگران را توجیح می‌کند.
• در اعلب موارد یک پاسخ نامطلوب را جایگزین یک پاسخ نامطلوب دیگر می‌کند.

پیشنهاد اسکینر

اسکینر برای تنبیه جانشین‌هایی را پیشنهاد می‌کند، که این روش‌های پیشنهادی را در زیر به شما معرفی خواهم کرد.

• مقتضیاتی را که منجر به رفتار نامطلوب می‌شود باید تغییر داد مثلاً دور کردن ظرف شکستنی از دسترس کودک.
• می‌توان رفتار نامطلوب را تا حد اشباع یا دل‌زدگی انجام داد تا باعث بیزاری فرد بشود و از بین برود.
• اگر رفتار فرد ناشی از عوامل مشخصی است مثلاً عوارض ناشی از یک دارو، باید صبر کرد تا آن مرحله بگذرد و فرد به یک مرحله‌ی دیگر وارد شود.
• یکی از بهترین راه‌های از بین بردن رفتارهای نامطلوب کم‌توجهی کردن به آن‌هاست.

به طور کلی رفتار به دلیل این‌که تقویت می‌شود ادامه می‌یابد چه رفتار مثبت و چه رفتار منفی.

بنابراین باید منبع تقویت را پیدا کرد و آن را از میان برداشت تا رفتار نامطلوب حذف شود و از بین برود.